آداپتور فیبر نوری چیست؟

آداپتور فیبر نوری وسیله کوچکی برای متصل کردن کابل‌های فیبر نوری به یکدیگر است. آداپتورها انواع مختلفی دارند اما همه آن ها برای اتصال و تراز کردن دو کابل پچ نوری مختلف با یکدیگر طراحی شده‌اند.

عملکرد آداپتور فیبر نوری

می‌‌دانیم که الزامات مربوط به اتصال فیبر نوری و کابل مسی به صورت قابل توجهی متفاوت است. در حالیکه دو هادی مس می‌توانند مستقیما توسط لحیم کاری یا کانکتورهایی که قلاب یا لحیم شده‌اند به یکدیگر وصل شوند، کلید اتصال فیبر، تراز دقیق هر هسته فیبر است. این تراز از طریق دو قطعه مشخص -فرولِ داخل کانکتور و غلافِ تراز(alignment sleeve)  داخل آداپتور- انجام می‌شود. اکثر کانکتورها، دارای فرولی با قطر 25 میلی‌متر هستند که فیبر در آن‌ها قرار می‌گیرد. فرول، فیبر را محافظت و تراز می‌کند. از طرف دیگر، درون یک آداپتور فیبر نوری غلافِ تراز وجود دارد و هدف آن تراز کردن فرول‌های دو کانکتور در نقطه میانی است.

انواع آداپتور فیبر نوری

بسته به نوع کانکتورهایی که باید به یکدیگر متصل شوند انواع مختلفی آداپتور فیبر نوری در دسترس است. آداپتور‌های LC، FC، SC، ST،E2000 ،MTP/MPO .

آداپتور LC

آداپتور LC جهت اتصال کابل‌های پچ LC patch cables) LC) یا کانکتورهای LC مورد استفاده قرار می‌گیرد. انواع مختلفی شامل LC-LC   LC-FC   LC-SC   LC-ST   LC–MU   و ... تولید شده است. تمامی این آداپتورها به صورت Simplex ،Duplex ،single-mode ،Multimode ،Quad ،UPC ،APC ،PC با بدنه پلاستیکی و غلاف از جنس زیر کونیا و یا غلاف برنزی هستند.

آداپتور FC

آداپتور FC جهت اتصال کابل‌های پچ FC )FC patch cables( یا کانکتورهای FC مورد استفاده قرار می‌گیرد. آداپتور‌های FC شامل نوع چهار گوش(square type)  ، نوع Single D، نوع double D و در دو حالت single-mode و Multimode هستند. همه این آداپتورها دارای بدنه فلزی و غلاف سرامیکی هستند. آداپتورهای استاندارد چهار گوش FC بدنه‌ای از جنس نیکل با روکش برنج و یا نیکل با روکش زینک دارند. آداپتورهای دایره‌ای FC، با انتخاب نوع D یا Duble D دارای بدنه نیکل با روکش برنج جهت مقاومت در برابر خوردگی هستند.

 آداپتور SC  

این آداپتور جهت اتصال کابل‌های پچ SC یا کانکتورهای SC مورد استفاده قرار می‌گیرد. انواع متنوعی شامل روکش زیرکونیا و روکش برنز و به صورت Simplex و Duplex در دو حالت single-mode و Multimode می‌باشد. آداپتورِ استاندارد SC ماده به ماده و آداپتور SC ترکیبی نیز موجود است. معمولا آداپتورهای SC دارای بدنه پلاستیکی هستند. همچنین بدنه فلزی نیز موجود است. اغلب این کانکتورها دارای غلافِ سرامیکی هستند در حالیکه در نوع Multimode  این غلاف از جنس برنز است.

 آداپتور ST  

این آداپتور جهت اتصال کابل‌های پچ ST یا کانکتورهای ST مورد استفاده قرار می‌گیرد. دارای انواع Simplex، Duplex در دو حالت single-mode ، Multimode و از جنس فلز و پلاستیک می‌باشد. اغلب آداپتورهای ST Simplex با غلاف زیرکونیا و در نوع Multimode با غلاف برنز موجود هستند.

آداپتور E2000

 این آداپتور جهت اتصال کابل‌های پچ E2000 یا کانکتورهای E2000 مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. آداپتور E2000 به صورت Single-Mode  و Multimode بوده و شامل نوع UPC و APC هستند. جنس غلاف این آداپتور در نوع Simplex زیرکونیا است. E2000 علامت تجاری شرکت Diamond است.

آداپتور MTP/MPO

این آداپتور اتصال بین کابل به کابل یا کابل به تجهیزات در نوع MTP/MPO را تأمین می‌‌کند. آداپتور MTP/MPO برای همه کانکتورهای MTP از 4 فیبر تا 72 فیبر کارایی دارد. به طور وسیعی در شبکه‌های 10G/40G/100G، دیتا سنترها، شبکه انتقال فیبر نوری، شبکه تلویزیون کابلی، شبکه Access  فیبر نوری و ارتباطات ویدیویی به کار برده می‌‌شود.

نوعی آداپتور ویژه فیر نوری: Bare Fiber Adapter

آداپتور Bare Fiber، نوعی از آداپتور است که جهت اتصال کابل فیبر نوری لخت به یک کانکشن استفاده می‌‌شود. این نوع آداپتور به کابل اجازه می‌‌دهد که درون یک slot یا غلاف اتصال (mating sleeve) یا داخل یک دستگاه الکترونیکی قرار گیرد.

بیشتر بخوانید:  تضعیف کننده‌های فیبر نوری Fiber Optic Attenuator

موارد مهم در انتخاب آداپتور فیبر نوری

 با توجه به تنوع آداپتورهای فیبر نوری، انتخاب یک آداپتور صحیح، می‌‌تواند کار مشکلی باشد. از دیدگاه یک مبتدی ممکن است تمام این آداپتورها شبیه به هم باشند اما تفاوت‌های اساسی در کیفیت کانکتورها وجود دارد که به شدت بر روی کارایی دیتا سنتر تأثیر می‌گذارد. به طور کلی هنگام در انتخاب آداپتور فیبر نوری دو نکته باید در نظر گرفته شود:

• نوع کابل‌هایی که قرار است متصل شوند
• جنس غلافِ تراز آداپتور  Alignment Sleeve

نوع کابل‌ها

اگر کابل‌های اتصال یک شکل هستند، آداپتور‌هایی با ورودی مربعی، مستطیلی و یا دایره‌ای می‌‌توانند استفاده شوند. این آداپتورها از دو یا چند کانکتور مادگی تشکیل شده‌اند که کابل‌های فیبر نوری به آن‌ها متصل می‌‌شوند. اگر کابل‌های اتصال متفاوت باشند، لازم است از یک آداپتور ترکیبی فیبر نوری که برای در کنار هم قرار دادن دو نوع مختلف کابل فیبر نوری طراحی شده است، استفاده شود. انواع آداپتورهای ترکیبی زیادی در بازار وجود دارد. بنابراین قبل از خرید یک آداپتور باید بدانیم که چه نوع کابل‌هایی قرار است به یکدیگر متصل شوند.

 جنس غلافِ تراز آداپتور   (Materials for Adapter Alignment Sleeve)  

 از مهم ترین بخش‌های یک آداپتور نوری است. برخی از تولیدکنندگان نوعی فلز را انتخاب می‌‌کنند که بعضاً برنز فسفر است. از این آلیاژ به دلیل استحکام بالای آن که معمولاً در ساخت پروانه‌های قایق‌های بزرگ، پیچ‌، مهر‌ه و فنر‌ استفاده می‌‌شود، در نظر گرفته شده است. با این حال مواد سرامیکی جهت ساخت آداپتورها ایده‌آل هستند. سرامیک از نظر سازه، غیر فلزی، معدنی و کریستالی است. ساختار کریستالی سرامیک، سطح سفت و سخت و غیر قابل تغییری را ارائه می‌‌دهد و از آنجا که تراز شدن مهم است، این موضوع اهمیت دارد. چراکه یک فلز نرم‌تر مانند فسفر برنز با گذشت زمان و مخصوصاً با پلاگین‌های مکرر تغییر شکل می‌دهد. سرامیک حالت اصلی خود را برای مدت طولانی‌تری حفظ می‌‌کند و این باعث می‌‌شود آداپتورهایی که غلاف تراز سرامیکی دارند نسبت به برنز فسفر برتر باشند.

بیشتر بخوانید: کانکتورهای فیبر نوری

مراحل تمیز کردن آداپتور فیبر نوری

 با اینکه آداپتورهای فیبر نوری کوچک هستند، بخش مهمی در کل سیستم نوری به حساب می‌آیند. بنابراین باید با روش‌های صحیحی تمیز شوند.

دو روش جهت تمیز کردن وجود دارد:

• تمیز کردن خشک (Dry Cleaning)
• تمیز کردن مرطوب (Wet Cleaning)

تمیز کردن خشک (Dry Cleaning)

جهت تمیز کردن سطح داخل غلاف تراز، یک چوب تمیز کننده آداپتور (یا برس غلاف آداپتورFiber adapter sleeve brush ) داخل آداپتور کرده و با حرکت چرخشی بیرون بکشید. بعد از تمیز کردن آداپتور، با کانکتور نصب شده در یک سمت انتهایی اداپتور، انتهای کانکتور را از نظر تمیزی و وجود آلودگی بررسی کنید.

تمیز کردن مرطوب (Wet Cleaning)

جهت تمیز کردن سطح داخل غلاف تراز، یک چوب تمیز کننده آداپتور (یا برس غلاف آداپتور Fiber adapter sleeve brush) که با محلول تمیز کننده فیبر نوری (یا الکل ایزوپروپیل 91%) مرطوب شده است را داخل آداپتور کرده و با حرکت چرخشی بیرون بکشید. بعد از تمیز کردن آداپتور، با کانکتور نصب شده در یک سمت انتهایی آداپتور، انتهای کانکتور را از نظر تمیزی و وجود آلودگی بررسی کنید. 

خلاصه

آداپتور فیبر نوری، نقش مهمی در تراز کردن فیبر در یک کابل با فیبر در کابل دیگر را دارد. اگر فیبرها به طور درستی تراز نشوند، تلفات در نقطه اتصال ایجاد می‌‌شود. در سیستم ارتباطات فیبر نوری، مهم نیست یک دستگاه چقدر ساده و کوچک باشد، این دستگاه‌های کوچک مانند آداپتور فیبر نوری و کانکتورها، سیستم را تشکیل و اجرای آن را ممکن می‌‌سازند و با وجود آنهاست که سیستم بدون مشکل کار می‌‌کند.